Postać Jokera od lat intryguje i fascynuje widzów na całym świecie. Psychopatyczny złoczyńca o bladozielonej cerze i szerokim uśmiechu od zawsze był godnym przeciwnikiem Batmana, wcielając w sobie całe zło Gotham City. Choć Joker po raz pierwszy pojawił się na kartach komiksów, to właśnie filmy i seriale pozwoliły w pełni ukazać jego charakter, motywacje i relacje z Mrocznym Rycerzem. Przez dekady jego postać była wielokrotnie interpretowana i odkrywana na nowo, za każdym razem wzbogacając mitologię tego niezwykłego bohatera.
Początki Jokera w komiksach i filmach
Geneza postaci w komiksach DC
Joker po raz pierwszy pojawił się w komiksie "Batman" #1 w 1940 roku, stworzonym przez Billa Fingera, Boba Kane'a i Jerry'ego Robinsona. Od samego początku był przedstawiany jako psychopatyczny przestępca obsesyjnie zafascynowany Batmanem. Jego wygląd, z bladozieloną cerą, zielonymi włosami i szerokim uśmiechem, miał budzić strach i odrazę. W komiksach lat 40. i 50. Joker był przestępcą działającym solo, dopiero później zaczął otaczać się gangu pomagierów.
Pierwsze filmy z Jokerem lat 60. i 70.
Pierwszym aktorem, który wcielił się w Jokera był Cesar Romero w serialu z lat 60. "Batman" z Adamem Westem. Jego Joker był przepełniony złośliwym humorem i lubował się w zabawnych gadżetach. W filmie "Batman" z 1989 w reżyserii Tima Burtona w Jokera wcielił się Jack Nicholson. Była to wersja złoczyńcy zafascynowanego sztuką i pięknem, ale też niestabilnego i groteskowego.
Klasyczna interpretacja w Batman z 1989 r.
Kreacja Jacka Nicholsona z filmu Tima Burtona na długie lata zdefiniowała postać Jokera w popkulturze. Aktor sportretował go jako nieobliczalnego i szalonego przestępcę, który jednak posiadał dżentelmeńskie maniery i wyrafinowany, choć chory gust. Jego charakterystyczny rechot, szeroki uśmiech i bladozielona cera na zawsze wryły się w pamięć widzów. Była to interpretacja, która łączyła dawną tradycję komiksową z nowoczesnym, mrocznym stylem Burtona.
Mroczny rywal Batmana w filmach Nolana
Heath Ledger jako Joker w Mrocznym rycerzu
Kolejna legendarna interpretacja Jokera przyszła w 2008 roku wraz z filmem "Mroczny Rycerz" Christophera Nolana. Rolę tę zagrał Heath Ledger, który stworzył postać całkowicie pozbawioną ludzkich uczuć, za to przepełnioną chaosu i nieprzewidywalnej przemocy. Jego Joker nie miał żadnych hamulców moralnych ani motywacji zemsty. Po prostu chciał zasiać anarchię.
Charakterystyczny wygląd i zachowanie
Ledger w swojej kreacji postawił na makijaż undercut, który nadawał Jokerowi chory i zmęczony wygląd. Do tego dodał niepokojące tiki nerwowe, oblizywanie ust i chichot. Całość tworzyła obraz psychopaty pozbawionego empatii, który terroryzował Gotham dla samej destrukcji. Joker Ledgera na zawsze odmienił postrzeganie tej postaci jako wynaturzonego zła.
Psychopatyczny złoczyńca bez motywacji
Wcześniejsze wersje Jokera zawsze miały jakiś element querelle z Batmanem i motywację zemsty. Nolan i Ledger stworzyli postać całkowicie pozbawioną psychologii, której jedynym celem było sianie destrukcji. Był on uosobieniem czystego chaosu - coś, z czym Batman nigdy wcześniej się nie zetknął. Ta wizja na zawsze zmieniła oblicze Jokera.
Joker w serialu Gotham – młodsza wersja postaci
Początki jako drobny przestępca
Serial "Gotham" przedstawiał genezę Batmana, pokazując młode lata Jamesa Gordona w mieście opanowanym przez przestępczość. W produkcji pojawiła się też młodsza wersja Jokera. Na początku był jeszcze drobnym kryminalistą o imieniu Jerome Valeska. Stopniowo jednak jego psychika ulegała coraz większemu rozchwianiu.
Stopniowa transformacja w klauna zbrodni
W miarę trwania serialu Jerome coraz bardziej angażował się w akty terroru i chaosu, które miały na celu zasianie paniki w Gotham. Z czasem jego wygląd też ewoluował w stronę charakterystycznego makijażu Jokera. Serial pokazał więc, w jaki sposób z pozoru zwyczajny człowiek mógł obrócić się przeciwko społeczeństwu i stać potworem.
Relacja z młodym Bruce'em Wayne'em
Młody Bruce Wayne również pojawiał się w serialu. Jerome dostrzegł w nim potencjał na przyszłego wielkiego przeciwnika i rywala. Dlatego już na tym etapie zaczął manipulować Bruce'm i popychać go w stronę mroczniejszych uczuć. Była to ciekawa interpretacja zalążków późniejszego konfliktu Jokera z Batmanem.
Film Joker przedstawia genezę złoczyńcy

Traumatyczne dzieciństwo i młodość
Film "Joker" z 2019 roku w reżyserii Todda Phillipsa skupił się na genezie tej postaci, pokazując jej wczesne życie. Arthur Fleck wychowywał się w trudnych warunkach, cierpiał na zaburzenia psychiczne i był ofiarą przemocy. To ukształtowało jego postrzeganie świata jako wrogiego i niesprawiedliwego miejsca.
Zmagania z chorobą psychiczną
Joker przedstawił walkę Arthura z rosnącą schizofrenią i zapędami do przemocy. Ukazał jak system opieki zdrowotnej zawiódł go, odbierając leki i wsparcie. Pogrążony w chorobie i osamotnieniu Arthur stopniowo tracił kontakt z rzeczywistością i zaczynał zamieniać się w Jokera.
Droga do przemiany w Jokera
Kulminacją było zabójstwo prowadzącego telewizyjne show, które dało Arthurowi poczucie wyzwolenia i kontroli. Ostatecznie porzucił on dawną osobowość, w pełni stając się Jokerem - anarchistą pragnącym zemsty na społeczeństwie. Film pokazał wstrząsającą genezę zła.
Dalsze losy postaci w zapowiedzianych produkcjach
Jared Leto jako Joker w Legionie Samobójców
Kolejna wersja Jokera pojawi się w filmie "Legion samobójców" w wykonaniu Jareda Leto. Ma to być złoczyńca utrzymany w konwencji gangstera, zamieszany w przestępczy świat Gotham. Będzie on przeciwnikiem nowego składu Legionu, w którym znajdzie się Harley Quinn.
Powrót Joaquina Phoenixa w kontynuacji Jokera
Studio Warner Bros. pracuje również nad sequelem filmu "Joker" z 2019 roku. Joaquin Phoenix ma powtórzyć swoją kreację Arthura Flecka, tym razem już jako złoczyńca działający w Gotham. Będzie to kontynuacja jego mrocznej i wstrząsającej genezy.
Pojawienie się w filmie The Batman z Robertem Pattinsonem
Wreszcie Joker ma też pojawić się w nowym filmie o Batmanie z Robertem Pattinsonem. Nie wiadomo jeszcze, kto wcieli się w tę rolę i jaka będzie koncepcja postaci. Jednak z pewnością znów zobaczymy fascynującą relację Jokera z Mrocznym Rycerzem.
Podsumowanie
Postać Jokera ewoluowała na przestrzeni dekad, za każdym razem wzbogacając mitologię Batmana i stając się ikoną popkultury. Począwszy od komiksowego złoczyńcy, poprzez szalone wcielenia z lat 60. i 80., aż po mroczne interpretacje współczesne, Joker zawsze fascynował i przerażał. Jego relacja z Bruce'em Wayne’em, skomplikowana osobowość i geneza są nieustannie odkrywane na nowo. Twórcy ciągle znajdują sposoby, by pokazać tę postać w nowym świetle. Wygląda na to, że jeszcze długo będziemy świadkami ewolucji tego wyjątkowego złoczyńcy.
FAQ
Kto stworzył postać Jokera?
Joker został stworzony przez scenarzystów Billa Fingera, Boba Kane'a i Jerry'ego Robinsona i po raz pierwszy pojawił się w komiksie "Batman" #1 w 1940 roku.
Kto pierwszy zagrał Jokera w filmach?
Pierwszym aktorem grającym Jokera był Cesar Romero w serialu "Batman" z 1966 roku z Adamem Westem w roli Batmana.
Dlaczego Joker Heatha Ledgera był przełomowy?
Kreacja Ledgera w "Mrocznym Rycerzu" Nolana stworzyła wizję Jokera jako uosobienia chaosu i czystego zła pozbawionego motywacji. To całkowicie zmieniło postrzeganie postaci.
Jaka jest geneza Jokera w filmie z 2019 roku?
Film "Joker" pokazuje transformację Arthura Flecka z cierpiącego na schizofrenię outsidera w psychopatycznego złoczyńcę i anarchistę.
Kto jeszcze zagra Jokera w nadchodzących produkcjach?
W rolę Jokera wcielą się jeszcze Jared Leto i, prawdopodobnie, nowy aktor w filmie "The Batman" z Robertem Pattinsonem.