Kino lat 70. i 80. XX wieku to złoty okres w historii światowej kinematografii. Wówczas na ekranach pojawiło się wiele filmów, które na trwałe wpisały się do kanonu najwybitniejszych dzieł filmowych w dziejach. Za ich powstanie odpowiadają genialni reżyserzy, którzy wnieśli nową jakość do światowego kina. W Polsce był to czas rozkwitu artystycznego kina moralnego niepokoju i ambitnych filmów historycznych. W Europie Zachodniej dominowały nurty artystyczne i autorskie. Amerykańscy twórcy zrewolucjonizowali zaś gatunek blockbustera i kina rozrywkowego.
Kultowe filmy polskie lat 70. XX wieku
Andrzej Wajda - twórca "Człowieka z marmuru"
Jednym z najwybitniejszych polskich reżyserów lat 70. był Andrzej Wajda. W 1976 roku wyreżyserował on głośny film "Człowiek z marmuru" z Jerzym Radziwiłowiczem w roli głównej. Obraz ten opowiada historię robotnika, który zostaje bohaterem propagandy sukcesu w PRL, a następnie popada w niełaskę. Film w mistrzowski sposób ukazuje mechanizmy władzy w powojennej Polsce. Doceniony został na festiwalu w Cannes.
Krzysztof Zanussi i jego filmy z lat 70.
Innym wybitnym twórcą polskiego kina lat 70. był Krzysztof Zanussi. Jego filmy "Iluminacja" i "Bilans kwartalny" zaliczane są do najważniejszych dzieł polskiego kina moralnego niepokoju. Bohaterami tych obrazów są ludzie poszukujący sensu życia i zmagający się z wątpliwościami natury etycznej. Filmy Zanussiego wyróżniała ascetyczna forma i intelektualny wymiar.
Filmy moralnego niepokoju Krzysztofa Kieślowskiego
Nie sposób pominąć Krzysztofa Kieślowskiego, który na początku swojej kariery zyskał uznanie jako twórca filmów moralnego niepokoju. Jego obrazy "Personel", "Amator" i "Krótki film o zabijaniu" w sposób przenikliwy analizowały mechanizmy władzy i przemocy w PRL. Kieślowski wykorzystywał oryginalną formę, np. w "Krótkim filmie o zabijaniu" opowiadał tę samą historię dwa razy z dwóch różnych perspektyw.
Najwybitniejsi reżyserzy polskiego kina lat 80.
Filmy historyczne Andrzeja Wajdy z lat 80.
Lata 80. to czas, gdy Andrzej Wajda sięgnął po tematykę historyczną. Wyreżyserował wówczas m.in. "Człowieka z żelaza" orobotnikach "Solidarności" z Lechem Wałęsą w roli samego siebie oraz "Dantona" - film kostiumowy o rewolucji francuskiej. Obrazy te pokazują, że Wajda był mistrzem kina zaangażowanego politycznie i historycznie.
Agnieszka Holland - polski reżyser światowego formatu
Agnieszka Holland była jedną z najważniejszych postaci polskiego kina lat 80. Jej psychologiczny dramat "Gorączka" z 1980 roku zdobył aż 3 nagrody na festiwalu w Cannes. Holland jako jedna z pierwszych Polek zrobiła też karierę w Hollywood, reżyserując głośne filmy jak "Prawo ciemnego lasu" z Robertem Redfordem.
Krzysztof Kieślowski - mistrz kina moralnego niepokoju
Choć w latach 80. Kieślowski zwrócił się ku bardziej uniwersalnym tematom, wciąż pozostawał wierny swojemu stylowi. Filmy "Bez końca" i "Krótki film o miłości" to kameralne i ponadczasowe opowieści o ludzkich dylematach. Kieślowski udowodnił, że potrafi dotknąć widza w głębi duszy bez uciekania się do tanich chwytów.
Kultowe filmy zachodnioeuropejskie lat 70.
Arcydzieła Wernera Herzoga z lat 70.
Jednym z najważniejszych twórców zachodnioeuropejskich był Niemiec Werner Herzog. W latach 70. wyreżyserował takie arcydzieła jak "Aguirre, gniew boży" i "Nosferatu wampir". Charakteryzowały się one mroczną atmosferą, wizjonerską formą i niespotykanym klimatem. Herzog udowodnił, że kino nie musi podążać utartymi ścieżkami fabularnymi.
Filmy Ingmara Bergmana poruszające temat śmierci
Szwedzki reżyser Ingmar Bergman kontynuował w latach 70. eksplorację mrocznych zakamarków ludzkiej psychiki. W swoich filmach jak "Sceny z życia małżeńskiego" czy "Jesienne sonaty" poruszał tematy śmierci, egzystencjalnej pustki i kryzysu więzi międzyludzkich. Dzieła Bergmana cechuje głęboki dramatyzm i mistrzowskie aktorstwo.
Włoski neorealizm i jego wpływ na kino lat 70.
Kino włoskie lat 70. rozwijało idee neorealizmu z lat powojennych. Filmy takie jak "1900" Bernardo Bertolucciego czy "Wesele" Andrzeja Wajdy (koprodukcja włosko-polska) ukazywały historię "oddolnie" - z perspektywy zwykłych ludzi. Cechowały się wnikliwą obserwacją rzeczywistości i stosowaniem naturalnych plenerów zamiast studyjnych dekoracji.
Wybitni twórcy amerykańscy lat 70.
Francis Ford Coppola i "Ojciec chrzestny"
Lata 70. to okres dominacji tzw. "Nowego Hollywood", czyli kina autorskiego i artystycznego. Jego przedstawicielem był Francis Ford Coppola, który wyreżyserował trylogię "Ojciec chrzestny" uznawaną za jedno z największych arcydzieł w historii kina. Coppola wniósł nową jakość do gatunku gangsterskiego, tworząc epicką opowieść o upadku rodziny mafijnej.
Martin Scorsese - mistrz amerykańskiego kina gangsterskiego
Innym wybitnym reżyserem Nowego Hollywood był Martin Scorsese. Jego "Taksówkarz" i "Wściekły Byk" to mroczne historie zanurzone w klimacie amerykańskiego świata przestępczego. Scorsese wirtuozersko budował napięcie i stosował dynamiczny montaż. Uchodzi za jednego z ojców współczesnego kina gangsterskiego.
Woody Allen i jego komedie z lat 70.
Oprócz poważnych tematów, kino Amerykańskie lat 70. zdominowały inteligentne komedie Woody Allena. Filmy takie jak "Annie Hall" czy "Manhattan" łączyły zabawny humor z głębokim namysłem nad kondycją człowieka. Allen udowodnił, że kino rozrywkowe może poruszać ważkie problemy egzystencjalne i obyczajowe.
Europejskie kino artystyczne lat 80.
Louis Malle - francuski reżyser filmów kryminalnych
We Francji istotnym reżyserem był Louis Malle, twórca psychologicznych filmów kryminalnych. Obrazy takie jak " Atlantyk" czy "Aż do piekła" wnikliwie portretowały mroczne zakamarki ludzkiej natury. Malle posługiwał się oryginalnym,Voltage doceniały złożoność moralną bohaterów.
Pedro Almodóvar - hiszpański reżyser filmów kultowych
Hiszpania miała w latach 80. swojego wybitnego twórcę - Pedro Almodóvara. Jego filmy jak "Kobiety na skraju załamania nerwowego" czy "Prawo pożądania" odznaczały się surrealistyczną atmosferą, czarnym humorem i przełamywaniem tabu obyczajowych. Almodóvar zyskał miano ikony kultury queer.
Filmy Larsa von Triera - duński reżyser kontrowersyjny
W Skandynawii głośny był Lars von Trier, duński reżyser filmów kontrowersyjnych, jak "Europa" i "Epidemia". Cechowały się one bolesnym obnażaniem mrocznych stron ludzkiej natury i prowokacyjną estetyką. Von Trier udowodnił, że kino artystyczne może szokować i burzyć tabu.
Gwiazdy amerykańskiego kina lat 80.
Steven Spielberg - mistrz blockbusterów
Amerykańskie kino lat 80. zdominowały blockbustery, wśród których królował Steven Spielberg. Jego filmy jak "E.T", "Poszukiwacze zaginionej Arki" i seria "Indiana Jones" biły rekordy popularności na całym świecie. Spielberg udowodnił, że kino rozrywkowe może oferować wciągającą fabułę i doskonałe rzemiosło filmowe.
Kultowy reżyser fantasy - George Lucas
Obok Spielberga wielką sławą cieszył się George Lucas. To twórca przełomowej sagi Gwiezdne Wojny, która na nowo zdefiniowała gatunek science-fiction. Lucas wprowadził do filmów fantastyczne efekty specjalne na niespotykaną wcześniej skalę. Był mistrzem kreowania nowych, fascynujących światów.
Robert Zemeckis twórca "Powrotu do przyszłości"
Kolejnym wpływowym reżyserem Hollywood był Robert Zemeckis. Jego największym dziełem są kultowe już dziś "Powrót do przyszłości". Te pełne humoru i wizji filmy science-fiction na trwale wpisały się do kanonu kina rozrywkowego. Udowodniły, że nawet najbardziej szalona fabuła może trafić do widzów, jeśli opowiedzieć ją z rozmachem.
Podsumowanie
Lata 70. i 80. to złoty okres w dziejach kinematografii, który przyniósł prawdziwą eksplozję talentów reżyserskich. W Polsce dominowało kino moralnego niepokoju analizujące meandry ludzkiej natury i mroczne strony rzeczywistości PRL. W Europie kwitły ambitne nurty artystyczne i autorskie kino Bergmana, Herzoga czy Almodóvara. Ameryka zaś popularyzowała nowe gatunki blockbusterów i filmów sci-fi, dzięki takim twórcom jak Spielberg i Lucas. Choć upłynęły już dekady, wielkie dzieła tamtych lat wciąż pozostają ponadczasowymi arcydziełami, które zachwycają i inspirują nowe pokolenia widzów.
Tagi
Udostępnij
